​Nói không ngoa, ở  đất này, nước ngọt còn quý hơn vàng. Với hơn 80% diện tích là sa mạc, đầy sỏi đá và cát bụi, nếu bạn đi dọc chiều dài Israel, bạn ít khi nhìn thấy những cánh rừng xanh tươi hoặc đồng bằng trù phú. Ngược lại,  mỏi mắt nhìn, bạn vẫn chỉ thấy cảnh sa mạc và sa mạc, khô khốc, nắng cháy. Tuy nhiên, chính trên mảnh đất  khắc nghiệt này, với lượng mưa hàng năm có nơi chỉ đạt 50 milimét, người Israel đã làm được những điều kì diệu mà ít có nơi nào trên thế giới làm được: phát triển một nền nông nghiệp gồm trồng trọt, chăn nuôi rất hiệu quả, tạo nên “hiện tượng Israel”. Đó là sự kết hợp chặt chẽ giữa khoa học công nghệ và nuôi trồng, giữa các nhà khoa học, các viện, trường đại học  và nông dân cùng với vai trò điều phối hợp lý của Chính phủ.

Sử dụng nước tưới ở đây không đơn thuần dựa vào kỹ thuật mà còn là một nghệ thuật. Khi tưới, người ta hạn chế tối đa  để nước ít bị  bốc hơi hoặc ngấm tràn ra ngoài rễ cây. Họ sử dụng các thiết bị tưới nhỏ giọt, sử dụng van điều khiển tự động, lọc nhiều tầng, dùng vòi phun nhỏ và phun mưa. Đường dẫn nước có các ống nhỏ như mao mạch dẫn nước hoặc nước đã trộn với phân bón tới từng gốc cây. Hệ thống được điều khiển bằng máy tính, tự động đóng mở van khi độ ẩm ở rễ cây vừa đủ. Khi cần tưới trên lá, họ dùng hệ thống phun sương. Để hạn chế nước bốc hơi có công nghệ nhà kính giúp  người dân có thể hái được hơn 3 triệu bông hồng/ha trong một vu, hoặc thu hoạch trung bình khoảng 300 tấn cà chua/ha… Trong điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu khắc nghiệt như vậy  mà làm được một ngành trồng trọt  như thế,  người ta cho rằng chỉ có người Israel mới có thể làm được.

 

Israel thiếu nước ngọt nhưng lại không thiếu nước… mặn, nước mặn của Địa Trung hải và đặc biệt là nước mặn của Biển Chết. Biển Chết nằm ở độ sâu thấp nhất thế giới: 400 mét dưới mực nước biển và đang… chết dần, hiểu theo nghĩa là biển đang cạn dần do lượng nước sông bổ sung bị hạn chế và do biến đổi khí hậu, trái đất đang nóng lên. Biển Chết quả là vùng nước lý tưởng cho những người… không biết bơi nhưng lại muốn nổi trên nước để… đọc báo. Phơi nắng trên mặt nước, trát lên cơ thể lớp bùn với nhiều khoáng chất bổ dưỡng cho da. Đấy là điều mà nhiều du khách thường làm. Israel đã rất thành công không chỉ khai thác Biển Chết như là một điểm du lịch mà còn phát triển cả ngành mỹ phẩm, nghỉ dưỡng, chữa bệnh… Nằm nổi trên Biển Chết, nhìn lên trời xanh bao la, tôi tự hỏi có lĩnh vực nào mà người Do Thái còn chưa xông vào khai phá, khi cũng chính trên bầu trời mà tôi đang ngắm nhìn đó, người Israel đang nghiên cứu quy luật bay của khoảng 25 triệu con chim di cư  hàng năm chỉ nhằm mục đích lập tuyến bay an toàn cho các chuyến bay? Và họ còn đang lên cả một kế hoạch để cứu sống … Biển Chết bằng cách bơm nước biển  Địa Trung Hải hoặc Hồng Hải dài tới 300 km.

​Những ngày ở Israel, chúng tôi đã chứng kiến cảnh người vào siêu thị, triển lãm, hội chợ, tại các điểm kiểm soát “check point” ( nơi giáp ranh giữa vùng đất Israel và Palestine), những thủ tục kiểm tra phát hiện chất nổ, phát hiện nguy cơ khủng bố được áp dụng chặt chẽ nhưng nhanh chóng. Họ quen với không khí chuẩn bị cho chiến tranh và điều hành các công việc theo hướng này một cách điềm tĩnh, hiệu quả. Nam nữ đến tuổi đều phải vào lính nghĩa vụ, không trừ một ai với thời gian khoảng hai đến ba năm. Chính sách này làm tôi nhớ đến chủ trương “ngụ binh ư nông” của các vua Trần Đại Việt nhằm đối phó với quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ thứ XIII.